[…] Στην διάρκεια ενασχόλησης με την ενεργειακή μετάβαση κατάλαβα τον τρόπο που αναπτύσσονται οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στη χώρα μας. Κατάλαβα επίσης ότι η επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης βάζει στο στόχαστρο το ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης, άρα και της Ελλάδας. Τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής είναι λίγο πολύ γνωστά. Βιώσαμε αύξηση των τιμών ενέργειας, αυξήσεις σε όλα τα αγαθά, πράγμα που μεταφράζεται σε ταυτόχρονη αύξηση του ποσοστού των συμπολιτών μας που βρίσκονται, αν όχι κάτω του ορίου της φτώχειας, σίγουρα όμως πλησίον αυτού. Η ενεργειακή φτώχεια αποτελεί ένα ακανθώδες ζήτημα τα τελευταία έτη, κυρίως λόγω της χαμηλής ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και του υψηλού κόστους αγοράς των ενεργειακών προϊόντων. Τα εθνικά σχέδια δράσης θα πρέπει να περιλαμβάνουν μηχανισμούς στήριξης που θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε επιχορηγήσεις και χρηματοδότηση των πληττόμενων και ευάλωτων νοικοκυριών. Πέρα όμως αυτού, μια λύση στο πρόβλημα μπορούν να μας δώσουν και οι ΑΠΕ με την αξιοποίηση του πλούτου που διαθέτει η χώρα μας σε αέρα και ήλιο για την παραγωγή ενέργειας με ελεγχόμενο κόστος. Ωστόσο για να γίνει αυτή η μετάβαση δίκαιη προϋποθέτει τη συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας. Και κάπου εδώ θα πρέπει πρώτα «να πειστεί» η κοινωνία ότι με τον τρόπο αυτό, δηλαδή με την ενεργό συνδρομή των πολιτών μιας τοπικής κοινωνίας στην αυτοπαραγωγή και αυτοκατανάλωση ενέργειας ωφελούνται άμεσα όλοι, πρωτίστως με τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας και τη συνολική μείωση του κόστους των ενεργειακών αγαθών […]
Οι ενεργειακές κοινότητες είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο, για να έχουν άμεση μείωση στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος οι πολίτες. Στην Ευρώπη έχουμε επιτυχημένα παραδείγματα ενεργειακών κοινοτήτων σε πολλές χώρες με πρωτοπόρους την Ισπανία και τη Γερμανία. Οι ενεργειακές κοινότητες θεσμοθετήθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2018. Πρόκειται για φωτοβολταϊκά πάρκα που λειτουργούν μέσω συνεταιρισμού νοικοκυριών σε συνέργεια με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με απλά λόγια, ό,τι ενέργεια παράγεται από το πάρκο αφαιρείται από την ενέργεια που καταναλώθηκε από το νοικοκυριό. Πόσες είναι οι ενεργειακές κοινότητες σήμερα που συμμετέχουν στην πλειοψηφία νοικοκυριά; Ελάχιστες. Αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Συμμετέχω και εγώ η ίδια σε μια ενεργειακή κοινότητα, όπου αντιμετωπίσαμε μεγάλες δυσκολίες και ακόμα δεν έχουμε συνδεθεί στο δίκτυο. Άρα, η προτεραιοποίηση των ενεργειακών κοινοτήτων, όπως βλέπουμε να συμβαίνει σε ολόκληρη την Ευρώπη- κάτι που άλλωστε, θέτει σε πρώτο πλάνο και το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ – προσφέρει στην κοινωνία άμεσο κέρδος.
Με τη μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει τις τιμές των ορυκτών καυσίμων, η ενεργειακή ασφάλεια και απεξάρτηση από ορυκτά καύσιμα είναι πρώτη προτεραιότητα. Η ενεργειακή ασφάλεια συνδέεται άρρηκτα με την εγχώρια παραγωγή ενέργειας μέσω ΑΠΕ αλλά και με την ενεργειακή αποδοτικότητα. Τα έργα που απαιτούνται θα πρέπει να προγραμματιστούν με γνώμονα την ασφάλεια και το κοινωνικό συμφέρον, ανεξάρτητα από επιδιώξεις συντεχνιών. Για να εξασφαλίσουμε έργα με οφέλη για όλη την κοινωνία απαιτείται ένα πλαίσιο που θα περιλαμβάνει α. ειδικό χωροταξικό σχεδιασμό για αποφυγή ανάπτυξης έργων σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, β. αδειοδοτήσεις σε εύλογο χρόνο και με προτεραιότητα σε επενδύσεις για τη δίκαιη μετάβαση και γ. ένα κεντροποιημένο σύστημα ελέγχου αδειοδότησης, υλοποίησης και συντήρησης των έργων. Ειδικά για τα έργα υποδομής, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην παρακολούθηση υλοποίησης και συντήρησης. Δε θέλω να αναφερθώ εκτεταμένα στο δυστύχημα στα Τέμπη, αλλά είναι ένα τραγικό συμβάν που δεν επιτρέπεται να ξεχάσουμε, αλλά και που θα πρέπει να αποτελέσει βροντερή ένδειξη -ένα καμπανάκι κινδύνου- ότι κάτι τόσα χρόνια πάει λάθος. Ότι υπάρχει τεράστια ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε το καθεστώς συντήρησης των έργων υποδομής της χώρας μας και να δώσουμε την πρέπουσα σημασία που τους αναλογεί. Σε αυτή την κατεύθυνση, το θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να προβλέπει τεχνικά υλοποιήσιμες λύσεις και ορθολογικά χρονοδιαγράμματα, καθώς και μεθόδους ελέγχου της ορθής συντήρησης και λειτουργίας των συστημάτων, θέσπιση πειθαρχικών και ποινικών ευθυνών στελεχών που κατέχουν θέσεις ευθύνης και γενικά ενός πλαισίου διατήρησης της κρατικής εποπτείας των υποδομών αυτών.