[…] Και εδώ αρχίζει το επόμενο βήμα. Είναι η εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης ενέργειας, δηλ. υδροηλεκτρικά/αντλησιοταμιευτικά και μπαταρίες, προκειμένου να αντιμετωπισθεί με περιβαλλοντικά βιώσιμο τρόπο η στοχαστικότητα των ΑΠΕ και να αποφευχθούν οι περικοπές της παραγωγής τους. Και εδώ, όπως και στις ΑΠΕ, η ανάπτυξη θα βασιστεί στην κινητοποίηση του ιδιωτικού κεφαλαίου, με τη συνδρομή κρατικών ενισχύσεων, όπου είναι δυνατόν μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι ανά μονάδα αποθήκευσης κρατικές δαπάνες. Επίκειται η έναρξη του πρώτου διαγωνισμού υπό την εποπτεία της ΡΑΑΕΥ, με στόχο να εγκατασταθούν μονάδες μπαταριών συνολικής ισχύος άνω των 900 MW σταθμών μέχρι το 2025. Υπό κατασκευή βρίσκεται επίσης αντλησιοταμιευτικός σταθμός 690 MW και υδροηλεκτρικός σταθμός 160 MW. Για τον σκοπό της ανάπτυξης της αποθήκευσης «πράσινης» ενέργειας αξιοποιούνται κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η ενεργειακή μετάβαση όμως περιλαμβάνει ως βασική συνιστώσα της και τη συμμετοχή των πολιτών, είτε αυτόνομα είτε υπό τη μορφή Ενεργειακών Κοινοτήτων, τη λεγόμενη «ενεργειακή δημοκρατία». Πρώτη σημαντική πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση είναι το πρόγραμμα «φωτοβολταϊκά στη στέγη» που ξεκίνησε το Μάιο και επιχορηγεί την εγκατάσταση σε νοικοκυριά φ/β συστημάτων με μπαταρία, και σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις φ/β συστημάτων με ή χωρίς μπαταρία, με το σύστημα net metering. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 238 εκατ. ευρώ, από πόρους του ΤΑΑ. Η παρέμβαση αυτή θα επεκταθεί και στις επιχειρήσεις του δευτερογενούς τομέα, όπου ετοιμάζεται πρόγραμμα για την προώθηση της αυτοπαραγωγής με μπαταρίες προϋπολογισμού 160 εκατ. €, καθώς και του τριτογενούς τομέα σε συνδυασμό με δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Επίσης, ετοιμάζεται πρόγραμμα προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ για την επιχορήγηση Ο.Τ.Α. για την εγκατάσταση συστημάτων αυτοπαραγωγής με σκοπό την τροφοδότηση ευάλωτων νοικοκυριών.
Είναι όμως γνωστό ότι η «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή πρέπει να συνδυαστεί και με εξοικονόμηση ενέργειας για να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα σε ορατό χρονικό ορίζοντα. Άλλως θα κυνηγάμε ένα διαρκώς απομακρυνόμενο στόχο. Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι κάτι που πρέπει να διατρέξει ολόκληρη την κοινωνία, από τον τρόπο ζωής (μετακινήσεις με μέσα μαζικής μεταφοράς, θερμοκρασιακή ρύθμιση χώρων, μετάθεση καταναλώσεων εκτός ωρών αιχμής όπου αυτό είναι εφικτό, κλπ), μέχρι την ανακαίνιση των κτιρίων (θερμομονώσεις, διπλά κουφώματα, κλπ.) και την αλλαγή των συσκευών με αντίστοιχες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Αρωγός στην προσπάθεια αυτή είναι τα προγράμματα «Εξοικονομώ» τα οποία όχι μόνο συνεχίζονται, αλλά έχουν ενισχυθεί αποφασιστικά: Από το 2020 μέχρι σήμερα έχουμε ξεκινήσει προγράμματα για νοικοκυριά συνολικού προϋπολογισμού 3,1 δισεκ. €: «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» (2020), «Εξοικονομώ 2021» (α κύκλος 2021 και β κύκλος 2022), «Ανακαινίζω-Εξοικονομώ για νέους», «Ανακυκλώνω-Αλλάζω συσκευή» «Ανακυκλώνω-Αλλάζω θερμοσίφωνα» και «Εξοικονομώ 2023». Επί πλέον, αντίστοιχο πρόγραμμα «τρέχει» και για τα δημόσια κτίρια (πρόγραμμα «ΗΛΕΚΤΡΑ», προϋπολογισμού 640 εκατ. €). Θα συνεχίσουμε να σχεδιάζουμε και νέα προγράμματα προς αυτή την κατεύθυνση διότι με τον τρόπο αυτο, όχι μόνο αναβαθμίζονται ενεργειακά τα κτίρια και οι δημόσιες υπηρεσίες, αλλά ενισχύεται και η οικονομία αφού ο κλάδος αυτός έχει ισχυρή εγχώρια προστιθέμενη αξία.
Σημαντικό βήμα προς την ενεργειακή μετάβαση αποτελεί τέλος ο σχεδιασμός μας για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης. Τα προγράμματα για την επιδότηση της αγοράς ηλεκτροκίνητων οχημάτων συνεχίζονται («Κινούμαι Ηλεκτρικά» συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατ. €, «Πράσινα ΤΑΞΙ» με προϋπολογισμό 40 εκατ. €) ενώ αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα και η εισαγωγή ηλεκτροκίνητων οχημάτων με μπαταρίες ή κυψέλες καυσίμου υδρογόνου στις αστικές συγκοινωνίες. Ταυτόχρονα, εστιάζουμε περισσότερο στη δημιουργία επαρκούς δικτύου δημόσια προσβάσιμων σταθμών φόρτισης με το πρόγραμμα «Φορτίζω Παντού» προϋπολογισμού 80 εκατ. ευρώ που ξεκίνησε τον προηγούμενο μήνα, καθώς και με την προκήρυξη από τους Δήμους διαγωνισμών για την εγκατάσταση τέτοιων σταθμών σε όλη την Ελλάδα σε υλοποίηση των 312 τοπικών Σχεδίων Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων που έχουν ήδη εκπονηθεί. Είναι φανερό ότι μόνο η ύπαρξη πυκνού και λειτουργικού δικτύου σταθμών φόρτισης θα άρει τις επιφυλάξεις των πολιτών για την ηλεκτροκίνηση. Στο πλαίσιο αυτό, ο σχεδιασμός προβλέπει τη δημιουργία 13.000 δημόσια προσβάσιμων σταθμών φόρτισης μέχρι το τέλος του 2025 (από 3.200 περίπου σήμερα) και την εκθετική αύξησή τους σε 100.000 μέχρι το 2030.
Η ενεργειακή μετάβαση είναι μια μακρά διαδικασία. Με τον σωστό σχεδιασμό, τη συμμετοχή των πολιτών και τη χρηματοδοτική αρωγή των κοινοτικών ταμείων, ευελπιστούμε να πετύχουμε τον στόχο της απεξάρτησης από τα συμβατικά καύσιμα, από τον οποίο μόνο οφέλη αναμένονται για το περιβάλλον και την οικονομία μας. Και πολύ περισσότερο αν αναλογιστούμε ότι ως χώρα έχουμε ευλογηθεί με πλούσιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό που καλούμαστε να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.